Genetica bij Savannahs

Genetica is een ingewikkelde materie. Als fokker zijnde is het belangrijk om de basiskennis van kleur vererving bij katten te begrijpen. De basiskennis van hoe eigenschappen van katten overerven onontbeerlijk voor hen die met katten (willen gaan) fokken.

Wij als fokker vinden het daarom ook erg belangrijk om een stuk over genetica te schrijven op onze website.

De basis genetica

Het lichaam van een kat is opgebouwd uit cellen. Een cel bestaat uit een celkern waar DNA in zit en een cytoplasma waar organellen inzitten. Als wij naar iemand zijn karyotype kijken, kijken wij naar al zijn of haar chromosomen, hierin is al het DNA zichtbaar.

Een kat heeft 38 chromosomen, bij katten komen chromosomen altijd in paren voor dus 19 paren. Er bestaan verschillende chromosomenparen, die bevatten erfelijke eigenschappen zoals bouw, lengte, kleuren, patronen en karakter, maar ook erfelijke ziektes. Elk chromosoom heeft een stukje DNA, die weer uit genen bestaan.

In de chromosomen zit gen met harde en verdunde kleuren. Voor harde kleuren, zoals zwart, is het gen D (dominant) en is een verdunde kleur, zoals een lichte kleur bijvoorbeeld blauw d (recessief). Dominanten kleuren zullen dus in de meeste gevallen vaker zichtbaar zijn dan een recessieve kleur.

Bij dominante vererving van een eigenschap hoeft een individu maar van ouder het chromosoom voor deze eigenschap te vererven om de eigenschap te vertonen.
Bij recessieve vererving zal het individu van beide ouder een chromosoom van deze eigenschap moeten vererven om deze te gaan vertonen.

Een cel die van alle chromosomen heeft slechts één exemplaar, dit noemen we haploïd.

Wanneer u begint met een fok koppel, is de allereerste regel dat u leert hoe u een stamboom moet lezen. Dit is de basis voor je katten om te weten wat je kunt verwachten. Je moet enkele moeilijke woorden begrijpen wat belangrijk is in ons Savannah ras.

  • homozygoot = 2 paar dezelfde genen, dat betekend dat dit een dominant gen is.
  • heterozygoot = De genenparen zijn niet hetzelfde, dat betekend dat dit een recessief gen is.
  • Inhibitor gen = Het zilver gen wat de kat witte haren geeft met gekleurde punten, dit is een dominant gen.
  • Agouti = Het tabby gen wat het tabby en ticked patroon creëert, dit is een Dominant gen
  • Non-Agouti = Een effen kleur op de kat, dit is een recessief gen. Verdunde kleuren komen voort uit de dominante effen kleuren. Het recessieve verdunde gen produceert lichtere kleuren.

Geslacht

Er bestaan twee geslachts chromosomen, een X-chromosoom en een Y-chromosoom. De combinatie van deze chromosomen bepaalt of een kat een poes of kater is.

Het geslacht is afhankelijk van wat voor chromosomen er door gegeven worden. Poezen hebben XX chromosomen en katers XY. Poezen kunnen alleen X doorgeven, de kater bepaald het geslacht door een X of Y door te geven.

Bij zoogdieren en dus ook katten geld altijd dat:

XY = Mannelijk   XX = Vrouwelijk

Kleuren

De Black tabby spotted Savannah is de meest populaire en het meest voorkomende gefokte kleur. Dit heeft te maken met dat de black tabby spotted kleur genen dominant zijn over de andere kleuren. Dit heeft te maken met het feit dat de black tabby spotted kleuren het dichts bij de kleuren van de serval komen.
Over het algemeen heeft de black tabby spotted kleur of een warme of een koele ondertoon die in verschillende variëteiten voor komen. Al deze variëteiten zijn erkend door de TICA.

De black tabby spotted savannah heeft, donkerbruine tot zwarte spots. Zwarte lippen en donkere traanstrepen, het is gewenst dat de traanstrepen doorlopen naar de neus. De neus kan roze zijn omringt door een zwarte lijn, geheel zwart zijn of een zwarte neus met een roze lijn in het midden. Een black tabby spotted savannah heeft altijd diep zwart tot heel donkerbruine voetzooltjes.

Twee (BTS) black tabby spotted ouders zullen BTS kittens krijgen, en eventueel meer kleuren als beide ouders drager zijn van andere kleuren of verdunningen. Twee bruine ouders kunnen NOOIT een zilver of zwart smoke kitten voortbrengen.

De kleur zilver bij de Savannah is het resultaat van het remmende gen dat de productie van melanine stopt (inhibitor) Het is dus eigenlijk geen kleur maar juist het ontbreken van kleur.

Zilver is een dominant gen dat houd in als je zilveren Savannahs wilt fokken moet een van de ouders zilver moet zijn, zilver kan je niet dragen. Wel word meestal het mooiste zilver resultaten behaald wanneer beide ouders zilver zijn.

Dan is er nog een verschil tussen de homozygoot en heterozygoot. Homozygoot zal altijd zilver geven de heterozygoot kan zowel zilver als andere kleur doorgeven.

De black smoke is de zeldzaamste van alle erkende kleuren, omdat het moeilijker te produceren is en het minder bekend is. De silver spotted savannah is zilver met het tabby-gen, waar de black smoke Savannah zilver is met het vaste gen. Net als bij de melanistic Savannah is het onderliggende gespotte patroon zichtbaar.

  • De Black smoke is een non-Agouti kat met het inhibitor gen.
  • De silver is een Agouti kat met het inhibitor gen.

Belangrijk om te weten als je wilt fokken met zilver (of black smoke) om te weten wat je zilver is.

  • Homozygoot = dominant of dubbel zilver.
  • Heterozygoot = recessief of enkel zilver.

Homozygoot gen betekent 2 paar dezelfde genen, wat betekend dat beide ouderdieren zilver zijn.
Heterozygoot gen betekent 1 paar genen, dat betekend dat 1 ouder zilver is, de andere ouder heeft een andere kleur zoals black tabby spotted.

(Alles hangt ook af van wat de ouders dragen wat verder op deze pagina zal worden uitgelegd)

Dit betekent dat wanneer een zilveren ouder dubbel zilver is (Homozygoot) gefokt met een andere kleur, je 100% zilveren nakomelingen krijgt.
Als een van de ouders enkel zilver heeft (Heterozygoot), krijg je zilver en bruin gevlekte tabby nakomelingen.
Het is belangrijk om te weten of de nakomelingen dubbel zilver of enkel zilver zullen zijn. Als twee zilvers aan elkaar gekoppeld worden, één ouder is enkel zilver, de andere ouder dubbel zilver, zal 1/2 van het nest dubbel zilver zijn en de andere 1/2 van het nest enkel zilver. Alle kittens zullen black silver tabby zijn. De enige manier om te weten welke van de kittens dubbel of enkel zilver is, is door ze te kruisen met een andere kleur.
Als de zilveren ouder gepaard gaat met een andere kleur ouder, zullen de kittens altijd enkel zilver zijn.

Om black smoke te fokken moeten beide ouders moeten zwart (melanestic) dragen en minstens één ouder is zilver of black smoke.

Een melanestic X Homozygote Black smoke, zal alleen zilveren en black smoke kittens geven.
Een Black smoke X zilver zal zilver spotted en zwart smoke kittens krijgen als één ouder een dubbele zilver is, en drager voor het melanestic gen.
Een Black smoke X zilver zal bruin gevlekte en Black smoke kittens krijgen, als beide ouders enkel zilver zijn en voor het melanestic gen dragen.
Een Black smoke Een Black smoke geven vaak alleen smoke kittens, maar alles hangt weer af of ze Homozygoot of Heterozygoot zijn.

De zwarte rookkleur is dominant over de zwarte kleur.

Om melanistic Savannahs te fokken heb je ouders nodig die beide het Black Smoke / melanistic gen dragen of zwart (melanistic) zijn om zwarte nakomelingen te produceren. Als één van de ouders niet het zwarte gen draagt, dan krijg je je NOOIT melanistic nakomelingen. Houd er rekening mee dat als je een melanistic of een melanistic drager met een Black Smoke fokt, de kans groter is om alleen Black Smoke te krijgen. Smoke kleur (genetisch zilver) is homozygoot (dominant over de zwarte kleur).

Seal lynx: Kan zowel het spotted als het marbled patroon zijn maar dit op een lichte ondergrond kleur, ivoorkleurig, crème of licht gebronsd. De oogkleur moet aqua (blauw) zijn. Een Seal Lynx bengaal bezit twee genen van de Siamese kat.

Seal sepia: Kan zowel het spotted als het marbled patroon zijn op een ivoorkleurig, crème of licht gebronsde ondergrond kleur. De ogen zijn goudkleurig. De Seal Sepia bezit twee genen van de Burmese kat.

Het gen dat de verdunningsfactor wordt genoemd, bepaalt of zwart er als zwart uit ziet, of dat deze kleur verdund is als blauw.

Het gen van de verdunningsfactor heeft 2 chromosomen. Om de verdunning te zien (blauw), moet een kat van beide ouders een chromosoom voor verdunning hebben geërfd.

Heeft een kat maar 1 chromosoom voor verdunning, dan zie je daar aan de buitenkant niets van. Dit heet recessief vererven er zijn twee chromosomen nodig voor deze eigenschap om hem te openbaren.

Het komt weleens voor dat er een blauwe savannah word geboren, dit kan alleen gebeuren als beide ouderdieren het verdunningsgen dragen. Draagt moeder het verdunningsgen en vader niet dan zal je geen blauwe kittens krijgen, de kittens kunnen wel weer drager zijn van het verdunningsgen.

Patroon

Tabby-patronen

Tabby’s staan ​​bij de meeste mensen bekent als de ‘cyperse’ oftewel getijgerde katten. Met tabby wordt dan ook het ‘streepjes’-patroon van een kat bedoeld. Men kan vier verschillende tabby patronen onderscheiden, dit zijn: gestreept tabby mackerel, gevlekt tabby spotted), gemarmerd tabby blotched en ticked tabby.

Tabby Spotted: (gevlekt) is een soort variatie op makreel tabby. De verticale strepen zijn bij het gespot patroon onderbroken. Hierdoor ontstaan ​​regelmatige kleine vlekjes.

Tabby Ticked: Voor een vacht waarvan elk afzonderlijk haar meerdere donkere (dwarse) banden/strepen vertoont. Dit wordt ticking of agouti genoemd (zie foto). De ticking is ook de basiskleur (achtergrondkleur) van alle tabby’s, de effen gekleurde (non-agouti) haren die in de ticking vacht voorkomen,zorgen dan voor het tabby-patroon. Maar soms vertoont de vacht géén effen haren,en is de kat volledig ticked (bv bij de abessijn). De onderkant van de pootjes is donker, en soms is er ook een donkere streep op de ruggengraat merkbaar,alsook de staartpunt is donker.

Tabby Blotched: (gemarmerd) bestaat uit dikke onregelmatige strepen en vlekken. De tekening moet symmetrisch zijn aan beide kanten van het lichaam. Over de rug moeten drie dikke evenwijdige strepen lopen, die beide helften ‘van elkaar scheiden. Op de flanken moet altijd een soort te herkennen zijn. Dit wil je NIET bij de Savannah

Tabby Makreel: (gestreept) is het meest bekend, en meest typisch patroon bij katten. lange, kleine, verticaal lopende strepen over het lichaam. Makreel tabby doet denken aan de tekening van een tijger. Dit wil je NIET bij de Savannah

Het marblepatroon vererft recessief ten opzichte van het spotted patroon. Marble en spotted komen soms in hetzelfde nest voor bij Savannahs.
De kleureisen voor de marble zijn hetzelfde als voor de gevlekte Savannah. De marbles hebben vaak een warmere grondkleur dan hun gevlekte nestgenoten, en door de grotere aftekening hebben zij vaak een scherper contrast met minder ticking, ook word een marble vaker groter.

De tekening op de schouder van een marble is zo mogelijk nog kleuriger dan de rest van de aftekening. Zo kunnen ook driekleurige marbles ontstaan.
De oriëntatie van de aftekeningen moet zo min mogelijk gelijkenis vertonen met de classic tabby ‘bulls-eye’ tekening. De beste marmertekening is zo horizontaal of vloeiend mogelijk.

Een marble kitten word alleen geboren als beide ouders het recessieve marble gen dragen. Als bijvoorbeeld de poes het marble gen draagt en de kater niet dan zullen we geen marble kittens geboren worden.

Spotted of Marble SS  = Spottted geen drager Sm = Spotted maar marble drager mm = Marble
kater SS kater Sm kater mm
Poes SS SS 100% SS 50%
Sm 50%
Sm 100%
Poes Sm SS 50%
Sm 50%
SS 25%
Sm 50%
mm 25%
Sm 50%
mm 50%
Poes mm Sm 100% Sm 50%
mm 50%
mm 100%

De kittens krijgen van iedere ouder 1 gen voor het patroon van de vacht. Die 2 genen samen, stellen het vachtpatroon samen.
Een homozygoot bevat twee dezelfde genen, dat wil zeggen met dezelfde informatie, bijvoorbeeld spotted en spotted of marble en marble. Een heterozygoot bevat twee verschillende soorten genen, bijvoorbeeld spotted en marble of marble en spotted.

Laten we het gen voor spotted S noemen. Het gen voor marble noemen we dan m. Het gen voor spotted is dominant, daarom gebruiken we een hoofdletter. Dat betekent dat dit gen krachtiger is dan een recessief gen en deze zal verdringen. Het gen voor marble is recessief daarom gebruiken we een kleine letter.
Het dominante gen komt indien aanwezig altijd tot uiting in het uiterlijk. In combinatie met het dominante gen voor spotted zie je het recessieve marble gen niet. Het recessieve gen komt namelijk alleen tot uiting wanneer er geen dominant gen aanwezig is. Een marble vacht zie je dus alleen wanneer de kat geen gen voor spotted draagt. Wanneer een kat er aan de buitenkant spotted uitziet, kan hij toch een recessief marble gen dragen. Omdat het gen voor spotted dominant is, zie je geen marble vacht.

Het word afgeraden op met een marble poes of kater te fokken, omdat alle kittens minimaal drager zullen zijn van het marble gen. Marble is geen erkend patroon bij Savannahs met dit patroon zullen ook niet op show worden beoordeeld voor titels en punten.

Zwarte neuzen bij Savannahs

Bij Savannah komen zwarte en roze neuzen voor, dit is een recessief gen. Recessief betekend dat ze drager zijn van dit gen, het kan dus tot uiting komen ook al hebben beide ouders geen zwarte neus maar dragen wel beide dit gen.

Een kitten zal altijd drager zijn van het zwarte neuzen gen als een van de ouders een zwarte neus heeft.

Kater Poes Kans
Zwarte neus Zwarte neus Je hebt kans op zwarte neus, de kittens zijn allemaal drager
Zwarte neus Roze neus (draagt het gen wel) Je hebt kans op zwarte neus, de kittens zijn allemaal drager
Zwarte neus Roze neus (draagt het gen niet) Alle kittens hebben roze neus, de kittens zijn allemaal drager
Roze neus (draagt het gen niet) Roze neus (draagt het gen niet) Alle kittens hebben roze neus en dragen dit gen niet.
Roze neus (draagt het gen niet) Roze neus (draagt het gen wel) Alle kittens hebben roze neus en er is 50% kans dat ze dit gen dragen
Roze neus (draagt het gen wel) Roze neus (draagt het gen wel) Je hebt kans op zwarte neus, de kittens kunnen drager zijn

Lockets bij Savannahs

Bij Savannah komen helaas lockets voor, dit is een fout in het rasstandaard. Een locket is een witte vlek ergens op de vacht van de Savannah. Dit kan zijn onder de kin, op de borst, tussen de achterpoten, onder de oksels en op de schouder. De meest voorkomende is onder de kin en tussen de achterpoten.

Een locket kan variëren qua grote, van een paar witte haren tot duidelijke witte vlekken. Er word gezegd dat een locket een dominant gen is. dit houd in dat er ergens op de ouderdieren 1 of meerdere witte haren aanwezig moeten zijn.

Maar in de praktijk lijkt dit toch anders te werken, soms word er toch een kitten geboren met een locket uit 2 ouderdieren die geen witte haren hebben, dit zullen we nog verder uit gaan zoeken.

Lockets zijn moeilijk eruit te fokken, omdat we toch in de praktijk hebben gezien dat het ook kan voortkomen dat er een kitten met een locket geboren word en beide ouders hebben geen zichtbare witte haren, maar bijvoorbeeld wel de voorouders.

Geschreven door CatVision & HorizonCats